Nizomni o`zgartirish
Nizom – ta’sis hujjati bo‘lib, uning asosida yuridik shaxs faoliyat yuritadi. Oddiy qilib aytganda, ustav korxonaning o‘z konstitutsiyasi bo‘lib, uning asosiy maqsadi huquqiy sohada tashkilotning normal ishlashini ta’minlashdir.
Va, albatta, nizomni tuzishdan yoki o'zgartirishdan oldin ta'sischilar bayonnomalarini tuzishni unutmasligimiz kerak!
Kompaniyaning nizomi nima o‘zi?
Ustav maqsad va vazifalarni aks ettiradi, muassasa va uning boshqaruv organlarining tashkiliy tuzilmasini, mulkchilik shaklini, shuningdek, tashkilotni boshqaradigan normalarni tavsiflaydi. Ustav yuridik shaxs tashkil etilishidan oldinroq tayyorlanishi kerak. Busiz kompaniya ro‘yxatdan o‘tkazilmaydi. Kerak bo‘lganida, nizom to‘ldirilishi mumkin. Nizomga o‘zgartirishlar faqat korxona ta’sischilari bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi. O‘zgartirishlar kiritilgandan so‘ng, hujjat tasdiqlash va ro‘yxatga olish uchun qayta topshirilishi kerak.
Korxona nizomini o‘zgartirish
Biznes o‘z faoliyati davomida tashqi va ichki jihatdan bir qator o‘zgarishlarga duch keladi. Ushbu maqolada asosiy e’tibor biznesda sodir bo‘layotgan o‘zgarishlarga, ya’ni qayta ro‘yxatdan o‘tishni talab qiladigan ta’sis hujjatlaridagi o‘zgarishlarga qaratiladi.
1. Umumiy tartib (shaxsan)
a) Qanday o‘zgarishlar majburiy qayta ro‘yxatdan o‘tkazilishi kerak
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 2-sentabrdagi “Tadbirkorlik subyektlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tartibi to‘g‘risida”gi 66-son qarori 1-ilovasiga muvofiq ro‘yxatga olish ma’lumotlarida quyidagi o‘zgartirish va qo‘shimchalar majburiy qayta ro‘yxatdan o‘tkazilishi kerak:
Yuridik shaxslarga nisbatan:
1 Joylashuvni o‘zgartirish (pochta manzili)
2 Ta’sis hujjatlaridagi ma’lumotlarga o‘zgartirishlar (qo‘shimchalar), shu jumladan kompaniya nomi, tashkiliy-huquqiy shakli, ustav kapitali miqdori, ta’sischilar tarkibi o‘zgarishi, shuningdek ta’sis hujjatlariga kiritilgan boshqa o‘zgartirishlar.
3 Ta’sischilarning (ishtirokchilarning) ustav kapitalidagi ulushini (hissasini) o‘zgartirish, aksiyadorlik jamiyatlari bundan mustasno.
4 Xo‘jalik yurituvchi subyektni qayta tashkil etish (birlashish, qo‘shilish, o‘zgarish, bo‘linish, ajralib chiqish).
Yakka tartibdagi tadbirkorlarga nisbatan:
5 Yuridik shaxs tashkil etmagan oilaviy tadbirkorlik subyekti ishtirokchilari tarkibini o‘zgartirish
6 Yakka tartibdagi tadbirkorning faoliyat joyini o‘zgartirish.
7 Oilaviy tadbirkorlik subyekti faoliyat turini o‘zgartirish (qo‘shimcha qilish), yo‘nalishini o‘zgartirish.
8 Yakka tartibdagi tadbirkorning ro‘yxatga olish ma’lumotlariga, shu jumladan faoliyat turi va yo‘nalishiga o‘zgartirishlar (qo‘shimchalar).
Bundan tashqari, 1, 5, 6-bandlarda ko‘rsatilgan o‘zgartirishlar kiritilgan taqdirda, subyekt o‘zgartirish kiritilgan kundan boshlab 10 kun ichida majburiy qayta ro‘yxatdan o‘tkazishi shart.
O‘z navbatida, 2, 3, 4, 7, 8-bandlarda ko‘rsatilgan o‘zgartirishlar kiritilgan taqdirda, bunday o‘zgarishlarni qayta ro‘yxatdan o‘tkazish o‘zgartirish kiritilgan kundan boshlab 30 kun ichida amalga oshirilishi kerak.
b) Kerakli hujjatlar
2017-yil 2-sentabrdagi 66-sonli VMQning 1-ilovasiga muvofiq ta’sis hujjatlarini qayta ro‘yxatdan o‘tkazish uchun qayta ro‘yxatdan o‘tkazish to‘g‘risidagi arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinadi:
- Ta’sis hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risidagi xo‘jalik yurituvchi subyektning vakolatli boshqaruv organining qarori;
- Ta’sis hujjatlari (yangi va eski tahrirlarda) davlat tilida;
- O‘tkazish akti - qo‘shib olish va o‘zgartirish bo'yicha;
- Ajratish balansi – bo’linishda;
- Xo‘jalik yurituvchi subyekt vakolatli organining ta’sis hujjatlarida ko‘rsatilgan ustav kapitali miqdorini shakllantirish to‘g‘risidagi hujjati - ustav kapitali miqdori ko'paytirilganda;
– Xo‘jalik yurituvchi subyekt – yuridik shaxs ishtirokchilari tomonidan qo‘shimcha badallar kiritganligini va uchinchi shaxslar tomonidan to‘liq badallar kiritilganligini tasdiqlovchi hujjatlar – ustav kapitali miqdorini oshirishda;
- Ulushni (depozitni) o‘tkazishni tasdiqlovchi hujjat (shartnoma, xat, merosxo‘rlik, meros, sud qarori va boshqalar) - ulush (depozit) o‘tkazilayotganda. Shaxsan kelgan taqdirda, qayta ro‘yxatdan o‘tkazish yuridik shaxs joylashgan joyda (pochta manzili bo‘yicha) davlat xizmatlari markazi (keyingi o‘rinlarda “DXM” deb yuritiladi).
Asl hujjatlar qog‘oz shaklida bir nusxada taqdim etiladi.
Nizomga o‘zgartirishlar kiritish
Ariza beruvchi o‘zi bilan pasportni olib kelishi kerak va agar ariza beruvchining o‘rniga qayta ro‘yxatdan o‘tkazish uning vakili tomonidan amalga oshirilsa, u shaxsini tasdiqlovchi hujjat bilan birga vakolatini tasdiqlovchi hujjatni taqdim etishi kerak. Bunday hujjat ishonchnoma, kelishuv, muassislarning qarori va qonun hujjatlariga muvofiq boshqa hujjatlar bo‘lishi mumkin.
c) Davlat boji
Ta’sis hujjatlarini qayta ro‘yxatdan o‘tkazish uchun davlat boji to‘lanadi. Xususan, shaxsan qayta ro‘yxatdan o‘tkazilganda tadbirkorlik subyektini ro‘yxatdan o‘tkazish va qayta ro‘yxatdan o‘tkazish uchun belgilangan davlat boji hamda yig‘imlarning 50 foizi to‘lanadi.
Taqdim etilishi lozim bo‘lgan yuqoridagi hujjatlar bilan bir qatorda davlat boji to‘langanligi to‘g‘risidagi ma’lumot yoki davlat boji to‘langanligi to‘g‘risidagi bank to‘lov hujjatining nusxasi ham taqdim etilishi kerak.
d) So‘rov
Shaxsan so‘rov DXM xodimi tomonidan tegishli ma’lumotlarni onlayn tizimga kiritish orqali shakllantiriladi va ma’lumotlarni kiritishni tugatgandan so‘ng, xodim so‘rovni chop etishi va barcha ma’lumotlarning to‘g‘riligini tekshirish uchun ariza beruvchiga ko‘rsatishi kerak; shundan so‘ng arizachi so‘rovni agar u to‘g‘ri tuzilgan bo‘lsa, shaxsan imzolashi kerak.
e) Qayta ro‘yxatga olishni rad etish uchun asoslar
Agar xodim taqdim etilgan hujjatlarni o‘rganib chiqqach, u qayta ro‘yxatdan o‘tkazishni rad etish uchun asoslarni aniqlasa, qayta ro‘yxatdan o‘tkazish rad etilishi mumkin. Bunday asoslar quyidagilar:
- davlat bojini to‘lamaslik yoki uni to‘liq to‘lamaslik;
- ro‘yxatga olish organiga noto’g’ri murojaat kiritilishi;
- barcha kerakli hujjatlarni taqdim etmaslik;
- vakolatsiz organ tomonidan qabul qilingan qarorni taqdim etish;
- ta’sis hujjatlarida ustav kapitalining miqdorini qonun hujjatlarida nazarda tutilgan eng kam miqdordan past belgilash;
- ustav kapitali miqdorining ko‘payishi va ko‘rsatilganlarga qo‘shimcha ravishda ulush (hissa) o‘tkazilishi bilan bog‘liq holda qayta ro‘yxatdan o‘tkazilganda - taqdim etilgan hujjatlar va (yoki) ma'lumotlarning belgilangan qonun talablarga mos kelmasligi.
Kompaniya nizomini o‘zgartirish
XORIJIY INVESTITSIYALI TASHKILOTLAR uchun ham rad etish uchun yuqorida ko‘rsatilgan asoslarga qo‘shimcha ravishda quyidagi asoslar kiradi:
- ta’sis hujjatlarida ko‘rsatilgan xorijiy investitsiyalar ulushining qonun hujjatlarida xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar uchun belgilangan ulush miqdori o‘rtasidagi nomuvofiqlik;
- xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxona ta’sischilari orasida xorijiy yuridik shaxsning mavjud emasligi.
Bundan tashqari, BOZOR yoki SAVDO KOMPLEKSI uchun bozor va savdo majmuasi ta’sischilari orasida ustav kapitalida kamida 51 foiz ulushga ega bo‘lgan mahalliy davlat hokimiyati organining mavjud bo‘lmasligi yuqorida ko‘rsatilgan rad etish asoslariga qo‘shimcha hisoblanadi.
Bundan tashqari, AKSIYADORLIK JAMIYATLARI uchun bir yoki bir nechta xorijiy investorlarning yoʻqligi, ularning ulushi jamiyat ustav kapitalining kamida 15 foizini tashkil etishi, Prezident qarorlarida belgilangan hollar bundan mustasno, yuqorida koʻrsatilgan rad etish uchun asos boʻladi. O‘zbekiston Respublikasi va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi.
YAKKA TARTIBDAGI TADBIRKOR faqat yuqorida ko‘rsatilgan umumiy sabablarga ko‘ra rad etilishi mumkin, boshqa asoslar, shu jumladan maqsadga muvofiq emasligi sababli rad etishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Rad etilgan taqdirda, ariza beruvchi rad etish uchun asoslar bartaraf etilgandan so‘ng, hujjatlarni qayta ro‘yxatdan o‘tkazish uchun qayta taqdim etishi mumkin. Biroq, to‘langan davlat boji qaytarilmaydi.
f) Qayta ro‘yxatdan o‘tkazish muddatlari
Roʻyxatga olish maʼlumotlariga (taʼsis hujjatlariga), dehqon xoʻjaligi, oilaviy tadbirkorlik va hunarmandchilik faoliyati boshligʻiga kiritilgan oʻzgartirishlarni davlat qayta roʻyxatidan oʻtkazish real vaqt rejimida, 30 daqiqadan koʻp boʻlmagan muddatda amalga oshiriladi.
Ta’sis hujjatlariga ustav kapitalini ko‘paytirish va aksiyalarni (ulushlarni) o‘tkazish bilan bog‘liq o‘zgartish va qo‘shimchalarni davlat qayta ro‘yxatidan o‘tkazish 16 ish soati (ko‘pi bilan) davomida amalga oshiriladi.
“AAA Financier” har qanday kompaniya uchun korxona ustaviga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish bo‘yicha xizmatlarni taqdim etadi!
16 ноябр 2023
Nizomni ro`yxatdan o`tkazish
Korxona, muassasa yoki tashkilotning barcha tashkiliy-huquqiy masalalarini tartibga soluvchi hujjat ustav deb ataladi. Bu davlat uchun Konstitutsiya bilan taqqoslanadigan korxona uchun eng muhim hujjatdir. Ustav faqat O‘zbekiston hududida xo‘jalik yoki boshqa faoliyatni amalga oshiruvchi yuridik shaxslar uchun zarur bo‘lib, u nafaqat korxona yoki tashkilotning xususiyatlarini hisobga olgan holda, balki yuridik jihatdan ham vakolatli bo‘lishi kerak.
Batafsil
15 ноябр 2023
Ta`sis hujjatlarini ishlab chiqish
Ta’sis hujjatlari yuridik shaxs faoliyatini, ta’sischilar va bo‘lajak ishtirokchilar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni, foydani taqsimlash va boshqa ko‘plab masalalarni tartibga solish uchun mo‘ljallangan. Ular yuridik shaxs faoliyati uchun asos bo‘lib xizmat qiladi va agar kerak bo‘lsa, korxonani davlat ro‘yxatidan o‘tkazish va munozarali nizolarni hal qilish uchun zarurdir.
Batafsil
14 ноябр 2023
Ta`sis hujjatlarini ro`yxatdan o`tkazish
Yuridik shaxsning ta’sis hujjatlarini ro‘yxatdan o‘tkazish yoki qayta ro‘yxatdan o‘tkazish uchun davlat organiga murojaat qilishdan oldin ta’sischi bir nechta dastlabki qadamlarni bajarishi kerak:
Batafsil