Penya

Penya – bu biror narsa uchun o'z vaqtida to'lamagan yoki o'z zimmasiga olgan majburiyatlarni lozim darajada bajarmagan huquqbuzarlarga nisbatan qo'llaniladigan pul jazosining o'ziga xos turi. Penya ko'pincha jarima deb ham ataladi. Bu atama qonun bilan Fuqarolik kodeksida jarima kabi atama bilan bir qatorda tasdiqlab qo’yilgan. Bu ikki atama orasida anchagina farq bor. Jarima bir marta to'lanadi, penya esa har bir kechiktirilgan kun uchun to’lov tariqasida hisoblanadi. Shuningdek, penyani qonuniy jarima deb ham atashadi, chunki bu kabi majburiyat qonun bilan tartibga solinadi. Agar bu rasmiy shartnomada ko'rsatilgan bo'lsa, shuningdek, qonun hujjatlarida yuzaga kelgan vaziyatga o'xshash holatlar ko'rsatilgan bo'lsa, penya kreditorga yoki boshqa shaxsga to’lanadi.

Penya nafaqat pul to'lovlari kechiktirilganda, balki boshqa shartnoma majburiyatlarini bajarmagan taqdirda ham qo'llaniladi. Bu xom ashyo, tovarlar yoki mahsulotlarni yetkazib berishda kechikishlar, tugallanmagan ish yoki kechikib ko'rsatilgan xizmatlarni o'z ichiga olishi mumkin. Umuman olganda, majburiyatlarni bajarish kechiktirilgan har qanday holatda penyalar qo'llaniladi.

"Penya" tushunchasi ko'pincha soliq organlari bilan huquqiy munosabatlarda qo'llaniladi. Agar soliq to'lovchi soliq yoki yig'imni o'z vaqtida, belgilangan muddatdan kechroq to'lagan yoki to'liq to'lamagan bo'lsa, amal qiladi. O’shanda soliq to'lovchi davlat byudjetiga kiritishi shart bo'lgan penya hisoblab chiqiladi.

Soliq va fuqarolik qonunchiligida penyalar bo'yicha ba'zi farqlar mavjud. Fuqarolik kodeksida belgilanishicha, penya miqdori va unga bog‘liq bo‘lgan holatlar taraflar o‘rtasida o‘zaro tuzilgan shartnomada belgilanishi kerak. Soliq kodeksi vaziyatlarni, shuningdek, hisoblash tartibi va penya miqdorini aniq belgilaydi.

Penyani hisoblash formulasi

Penyani to'g'ri hisoblash uchun siz ba'zi nyuanslarni inobatga olishingiz kerak. Penya foiz sifatida qo'shilgan summadan kechiktirilgan kunlarga ko'paytiriladi. Shartnomaviy munosabatlarda foiz stavkasi xohishiy belgilanadi. Biroq, ko'pincha hisoblash asosida Markaziy bankning hisob stavkasi olinadi.

PM - penya miqdori

MM - majburiyatlar miqdori

K - kechikish kunlari soni

PM = MM x % penya x K

Masalan, 10 kun ichida 10 000 so‘m qarz bo’ldingiz, foiz stavkasi esa 1 foiz.

Biz % 10 000 x 1% x10 = 1000 so'm olamiz. Qarzning asosiy summasiga penya qo‘shiladi, natijada jami 11 000 so‘m hosil bo‘ladi.

Soliq penyalari soliq yoki yig'im to'lash uchun belgilangan kundan keyingi kundan boshlab hisoblanadi. Masalan, xodimlardan olinadigan soliq miqdori 15-kundan kechiktirmay to'lanishi kerak, lekin aslida to'lov o'sha oyning 21-kunida amalga oshirilgan. Keyin siz 6 kunlik kechikish olasiz, buning uchun penya olinadi. Agar o’sha kun dam olish kuniga to'g'ri kelsa, hisob-kitoblar ulardan keyingi birinchi ish kunidan boshlab amalga oshiriladi.

Soliq qonunchiligi har bir kechiktirilgan kun uchun penyalarni hisoblashni aniq tartibga soladi. Foiz stavkasi odatda O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki qayta moliyalash stavkasining 1/300 qismini tashkil qiladi.

Shuning uchun penyalarni to'lamaslik uchun soliqlarni to'g'ri va o'z vaqtida to'lash yaxshiroqdir. Shuningdek, shartnomalar tuzishda ushbu moliyaviy atamadan to'g'ri foydalaning. Savollaringiz bo'lsa, mutaxassislarimizga murojaat qiling. Biz sizga barcha turdagi soliqlarni to'g'ri hisoblash va to'lashda yordam beramiz, shuningdek, penyalar kabi atamadan foydalangan holda shartnomalar tuzishda yordam beramiz.

Shunga o'xshash maqolalar.
Penya

05 декабр 2023

Penya

Penya – bu biror narsa uchun o'z vaqtida to'lamagan yoki o'z zimmasiga olgan majburiyatlarni lozim darajada bajarmagan huquqbuzarlarga nisbatan qo'llaniladigan pul jazosining o'ziga xos turi. Penya ko'pincha jarima deb ham ataladi.

Batafsil
Kalkulyatsiya

21 ноябр 2023

Kalkulyatsiya

Kalkulyatsiya - bu mahsulot birligi yoki birliklari guruhini ishlab chiqarishga yoki alohida ishlab chiqarish turlariga tegishli bo‘lgan narx (pul) ko‘rinishidagi xarajatlarni hisoblash yo‘li bilan aniqlash. Kalkulyatsiya obyekt yoki mahsulotning rejalashtirilgan yoki haqiqiy tannarxini aniqlash uchun zarur.

Batafsil
Inventarizatsiya

17 август 2023

Inventarizatsiya

Inventarizatsiya - bu korxonaning balansida bo'lgan mulkini qayta hisoblash. Kompaniyaning haqiqiy mulkiy holatini aniqlash va turli xil kamchiliklarni aniqlash kerak: zarar, o'g'rilik, o'zgartirish, yetishmovchilik yoki ortiqchalik. Inventarizatsiya komissiyasi inventarizatsiyani amalga oshiradi.

Batafsil